Verscholen in bossen van de Sallandse Heuvelrug ligt op de 40 meter hoge Eelerberg een stijlvolle villa die nog steeds verwarmd wordt op de manier zoals dat in vroegere tijden gebruikelijk was.
Landgoed Eelerberg ligt aan de noordzijde van de Sallandse Heuvelrug. Het landgoed bestaat grotendeels uit bossen en in mindere mate uit landbouwgronden. Kern van het landgoed wordt gevormd door een villa, met daarbij een tuinmanswoning, rentmeesterswoning en koetshuis.
Bijzonderheden
De Eelerberg is een eind 19de-eeuws ontginningslandgoed. Om de productie van de ontgonnen gronden te verhogen waren er meststoffen nodig. Om deze aan te voeren werd er in 1863 begonnen met de aanleg van de vier kilometer lange Boksloot. In 1864 werd de sloot aangesloten op het Overijssels kanaal. Via zogenaamde bokken (vaartuigen met platte bodems) werd er via het Overijssels kanaal mest, gier en straatdrek uit onder meer Zwolle en Amsterdam aangeleverd. Toen aan het eind van de 19e eeuw de kunstmest werd geïntroduceerd was de organische mest niet langer nodig en werd via de sloot kunstmest naar het landgoed vervoerd. Ook werden via de sloot landbouwproducten, veldkeien en hout in de richting van het kanaal vervoerd.
Geschiedenis
Na de opheffing van de marke Hellendoorn werden de gronden verdeeld onder de lokale boeren. Ook werden er gronden geveild. In 1847 verwierf de heer Jolle Gabe Veening, notaris te Amelo, in opdracht van de heren Jan Willem van den Berg en Hendrik Meinesz respectievelijk notaris te Den Haag en belastinginspecteur te Amsterdam een stuk grond op de 40 meter hoge Eelerberg. Nog datzelfde jaar werd er een boerderij gebouwd.
In de jaren die volgden werden er nog meer gronden verworven. Meinesz liet de heide ontginnen tot voornamelijk bossen en in beperkte mate tot landbouwgrond. Hendrik Meinesz overleed in 1864, zijn zoon Sjoerd Anne werd toen de eigenaar van het landgoed. Hij zette het werk van zijn vader voort, breidde het landgoed verder uit en verving in 1865 de boerderij door de huidige villa. Ook liet Sjoerd Anne een tuin, met vijver, in Engelse landschapsstijl, een aantal lanen, een aboretum, een hertenkamp en belvedere (uitzichpunt/-toren) aanleggen. Omstreeks 1900 volgde een tuinmanswoning. In de jaren 20 van de vorige eeuw volgde een nieuwe fase. Toen werd de rentmeesterswoning gebouwd. In 1921 werd de villa door architect J.H.W. Leliman verbouwd en werd het koetshuis aan de tuinmanswoning toegevoegd. De Eelerberg is in de Tweede Wereldoorlog lanceerplaats van de V2 geweest. De rakketen werden ten zuidwesten van de rentmeesterswoning gelanceerd.
Tot 1951 bleef het landgoed familiebezit. Sindsdien is Staatsbosbeheer eigenaar en beheerder van de Eelerberg en de rentmeesterswoning. De villa en overige opstallen op het landgoed zijn in particulier bezit. Bijzonder is dat de villa geheel wordt verwarmd door middel van gas- en houtgestookte haarden. Om de waarde voor de natuur en landschap te behouden, wordt de Eelerberg als onderdeel van de Sallandse Heuvelrug beheerd door de boswachters en vrijwilligers van Staatsbosbeheer. Het 300 hectare tellende bos wordt verjongd door nieuwe aanplant of natuurlijke verjonging. Er bevinden zich drie poelen die het leefgebied zijn van verschillende reptielen en amfibieën. Speciaal voor de ringslang zijn er diverse broeihopen aanwezig. Ook toezicht is een belangrijke taak. De boswachters zijn regelmatig in het gebied voor de veiligheid en goed gastheerschap.